Η γήρανση δεν είναι μια επεισοδιακή διαδικασία, μάλλον, είναι η συνέπεια μιας συνεχούς αθροιστικής βλάβης που εμφανίζεται στο μοριακό, κυτταρικό επίπεδο. Ο ρυθμός γήρανσης εξαρτάται από παράγοντες, ενδογενείς και εξωγενείς, οι οποίοι επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά την ισορροπία μεταξύ της διατήρησης των ιστών ή επισκευή, και ζημιά.

Η εξασθένιση της γήρανσης εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τη μετρίαση μοριακών βλαβών, αυξάνοντας την προστασία αντισταθμιστικών μηχανισμών επισκευής ή επιβραδύνοντας τις εκφυλιστικές διαδικασίες.

Στην πράξη, έχουμε όλοι διαπιστώσει πιθανότατα σαφείς αποκλίσεις μεταξύ χρονολογικής και βιολογικής ηλικίας σε ορισμένα άτομα. Και ενώ αυτό έχει συσχετιστεί με την ύπαρξη γενετικών παραγόντων, οι περισσότεροι από εμάς το υποψιαζόμαστε διαισθητικά ότι υπάρχουν ορισμένα περιβαλλοντικά στοιχεία πάνω στα οποία ασκούμε ένα συγκεκριμένο ποσό ελέγχου. Επομένως, πρέπει να κατανοήσουμε τους διάφορους μηχανισμούς που εμπλέκονται στη γήρανση και να επινοήσουμε αποτελεσματικές στρατηγικές που στρέφουν αυτούς τους μηχανισμούς υπέρ της ιστικής προστασίας και αναγέννηση.

Το ερώτημα που τίθεται είναι:

Ποιοι είναι οι παράγοντες του τρόπου διαβίωσης και τα διατροφικά συστατικά που μπορεί να μας βοηθήσουν στον έλεγχο της δικής μας διαδικασίας γήρανσης, έτσι ώστε να μπορούμε να γερνάμε υγιεινά και να μειώσουμε τη νοσηρότητα που σχετίζεται με την ηλικία;

Μακρο και Μικρο-διατροφή
Ένας σημαντικός παράγοντας για την υγιή γήρανση περιλαμβάνει το τι και πόσο τρώμε. Υπάρχουν άφθονα στοιχεία ότι φτωχή διατροφή, η οποία περιλαμβάνει την υπερκατανάλωση και ταυτόχρονα κακής ποιότητας και πυκνότητας θρεπτικών συστατικών, συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για πολλές εκφυλιστικές ασθένειες συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών παθήσεων, του διαβήτη και τον καρκίνο.

Είναι σαφές ότι ακόμη και οριακές ελλείψεις μικρο-θρεπτικών συστατικών με την πάροδο του χρόνου οδηγούν σε επιταχυνόμενη γήρανση. Ελλείψεις σε διάφορα μικρο-θρεπτικά συστατικά συμπεριλαμβανομένου του φυλλικού οξέος, της βιταμίνης D και μαγνησίου οδηγούν σε βλάβη του DNA και στην επιτάχυνση της μιτοχονδριακής δυσλειτουργίας που σχετίζεται με την ηλικία.

Αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε περαιτέρω οξειδωτική βλάβη στο DNA, το RNA, τις πρωτεΐνες και τα λιπίδια της μεμβράνης που οδηγούν σε λειτουργική έκπτωση στα μιτοχόνδρια, τα κύτταρα, τους ιστούς και όργανα. Δεδομένου ότι πολλές μελέτες καταδεικνύουν την ανεπαρκή πρόσληψη φρούτων και λαχανικών (και επομένως βιταμινών και ιχνοστοιχείων) φαίνεται συνετό ότι τα περισσότερα άτομα είτε βελτιώνουν τη διατροφή τους είτε την διανθίζουν με συμπληρωματική αγωγή, ώστε να εξασφαλίσουν ότι δεν θα υπάρχουν ελλείψεις σε βασικές ΘΡΕΠΤΙΚΕΣ ουσίες.

Βιολογία ελεύθερων ριζών και αντιοξειδωτικά
Μια βασική υπόθεση της εξήγησης της γήρανσης βασίζεται στη θεωρία των ελεύθερων ριζών της γήρανσης από τον Harman, ο οποίος υποστήριξε ότι η παραγωγή ελεύθερων ριζών οξυγόνου κατά τη διάρκεια της φυσιολογικής κυτταρικής αναπνοής προκαλεί αθροιστική βλάβη στα μόρια, που προοδευτικά οδηγεί στην απώλεια της λειτουργικότητας του οργανισμού. Από τις πρώτες θεωρίες του Harman, ένας τεράστιος όγκος βιβλιογραφίας έχει προστεθεί παρέχοντας αποδείξεις ότι οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου και το οξειδωτικό στρες εμπλέκονται σε πολλές παθολογικές καταστάσεις, ιδιαίτερα σε εκφυλιστικές ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία.

Αν και το οξειδωτικό στρες μπορεί να είναι σημαντικός παράγοντας που σχετίζεται με τη γήρανση, δεν είναι ξεκάθαρα ο μόνος και πλέον προκύπτουν στοιχεία που υποστηρίζουν ότι βιταμίνες, μέταλλα και φυτοθρεπτικά συστατικά όχι μόνο καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες, αλλά ασκούν ίσως ακόμη πιο ισχυρά αντι-γηραντικά αποτελέσματα μέσω του αντιοξειδωτικού τους ρόλου. Φυτοθρεπτικά συστατικά, πολλά από τα οποία είναι επίσης αντιοξειδωτικά, επηρεάζουν την έκφραση ή τη δραστηριότητα των παραγόντων που εμπλέκονται στη γήρανση, συμπεριλαμβανομένων, για παράδειγμα, των σιρτουινών, AMPK, NFKB και PGC-1 alpha.

Έτσι γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο ότι τα φυτοθρεπτικά συστατικά, που πιστεύαμε ότι ήταν απλώς αντιοξειδωτικά, είναι επίσης ικανά να ρυθμίζουν την έκφραση γονιδίων.

Επιστήμη έκφρασης γονιδίων
Είναι σαφές ότι πρέπει να ληφθεί υπόψη μια διατροφική προσέγγιση για την αντιγήρανση πρέπει να λάβει υπόψη την πολυμορφική φύση της, και ότι η μεσολάβηση πολλαπλών γονίδιων παίζουν πιο σημαντικό ρόλο από τη δράση ενός μόνο γονιδίου στην επιβίωση ενός οργανισμού.
Από την ανάπτυξη μικροσυστοιχιών DNA που επιτρέπουν στους επιστήμονες να μετρούν το αποτέλεσμα εργασίας όλων των γονιδίων σε ένα και μόνο μεμονωμένο πείραμα, είναι πλέον δυνατό να εξερευνήσουμε γρήγορα τις διαφορές στην έκφραση πολλαπλών γονιδίων μεταξύ δύο ή περισσότερων βιολογικών συνθηκών σε ένα ενιαίο πείραμα.

Οι μελέτες που χρησιμοποιούν μεταγραφικό προφίλ ολόκληρου του γονιδιώματος συνήθως προσδιορίζουν χιλιάδες γονίδια που αλλάζουν στην έκφραση με την ηλικία. Η χρήση αυτή προσφέρει στατιστικά ισχυρά μοτίβα έκφρασης νεανικών και ώριμων γονιδίων, που επιτρέπει ουσιαστικά τη μέτρηση της γήρανσης στο γενετικό επίπεδο. Η δυνατότητα τώρα υπάρχει για τον έλεγχο συστατικών ή μορφοποιήσεων και την ικανότητά τους να επιβραδύνουν το διαδικασία της γήρανσης.

Συμπέραμα
Η γήρανση μπορεί να θεωρηθεί ως η λειτουργία των γονιδίων να ανταποκρίνονται στη διατροφή και τις περιβαλλοντικές διαταραχές μέσω της γονιδιακής έκφρασης, διατηρώντας την πρωταρχική λειτουργία τους να επιβιώσουν.
Η διατροφή και ο συνολικός τρόπος διαβίωσης και η διαχείριση του stress μπορούν να παίξουν καταλυτικό ρόλο στις αλλαγές έκφρασης των γονιδίων και έτσι στην προστασία απέναντι στη διαδικασία της γήρανσης.